نوشته شده توسط گرِگ پالمر و فیل شُو آدلاید، استرالیا

چطور میتوان بحث مربوط به پیشدانی خدا و تقدیر را با موضوع قدرت انتخاب و اختیار انسان تطبیق داد؟ پیشدانی یعنی خدا از قبل همه چیز را درباره آینده میداند. این چیزی است که خدا درباره خود گفته است:

«امور پیشین را از ایام کهن به یاد آورید؛ من خدا هستم و جز من کسی نیست، من خدا هستم و همانند من نیست. انتها را از ابتدا بیان میکنم و آنچه را که هنوز انجام نشده، از قدیم. میگویم: تدبیر من برقرار خواهد ماند و تمامی خشنودی خود را به جا خواهم آورد» اشعیا ۴۶: ۹-۱۰.

تقدیر یعنی انتخاباتی که خدا انجام میدهد که میتواند بر آینده یک شخص و یا یک ملت تاثیر بگذارد. این انتخابات میتواند بر ما تاثیرات مثبت و یا مننفی داشته باشد. در نوشتههای پولس رسول به موضوع تقدیر اشاره شده است: «زیرا آنان را که از پیش شناخت، ایشان را همچنین از پیش معین فرمود تا به شکل پسرش درآیند، تا او فرزند ارشد از برادران بسیار باشد» رومیان ۸: ۱۵. این تاثیر مثبت تقدیر است. در جایی دیگر پولس برای اینکه تاثیر منفی تقدیر را نشان دهد عیسو و یعقوب را مثال میزند و میگوید: «امّا پیش از آنکه آنها به دنیا بیایند، و یا عملی خوب یا بد انجام دهند – برای اینکه مقصود خدا در گزینش استوار بماند، نه از راه اعمال، بلکه به واسطۀ او که انسان را فرا میخوانَد، به رِبِکا گفته شد که: بزرگتر کوچکتر را خدمت خواهد کرد» رومیان ۹: ۱۱-۱۲.

انتخاب و اختیار یعنی انسان بتواند آزادانه برای رفتارها و ایمان خود انتخاب کند، بدون اینکه شخصی دیگر او را مجبور به انتخاب و یا انجام کاری کند که بر خلاف میل اوست. وقتی یوشع به بنیاسرائیل گفت: «همین امروز برای خود برگزینید کِه را عبادت خواهید کرد» یوشع ۲۴: ۱۵ این یعنی مردم حق انتخاب داشتند. آنها آزادانه میتوانستند انتخاب کنند. قسمت نگران کننده اینجاست که وقتی خدا از آینده خبر دارد، پس میداند که ما چه زمانی و چگونه قرار است از فرامین او نافرمانی کنیم. از آنجا که خدا کاملا از آینده آگاهی دارد پس از پیش بر او واضح است که ما از او نافرمانی میکنیم. آیا این حق انتخاب و اختیار ما را از بین میبرد؟ همچنین از آنجایی که خدا ما را به خاطر نافرمانیهایمان مجازات میکند، چطور میتوانیم بگوییم کار او عادلانه است در صورتی که خدا سرنوشت ما را مشخص کرده است؟

در کتاب مقدس مثال خوبی وجود دارد که درباره فرعون است. خدا از پیش به موسی گفت فرعون به بنیاسرائیل اجازه خروج از مصر را نخواهد داد و اینکه به خاطر این نافرمانی خدا او را مجازات حواهد کرد خروج ۳: ۱۹-۲۰. آیا پیشدانی خدا بر نتیجه کار نیز تاثیر داشت یا او فقط از پیش میدانست که فرعون قرار است چه کار کند؟ این سوال به این دلیل پیش میآید که اگر انسان نتواند در انتخابات خود نقشی داشته باشد پس نمیتواند به آینده نیز اعتماد کند. آیا خدا در انتخابات ما دخالت دارد؟

شاید اینطور بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم. پدران و مادران آنقدری فرزندان خود را خوب میشناسند که بتوانند از پیش حدس بزنند فرزندانشان در موقعیتی خاص چطور رفتار میکنند. بنابراین پدر و مادری که فرزند خود را خوب بشناسند میتوانند به درستی پیشبینی کنند که فرزندشان چه رفتاری در موقعیتهای مختلف از خود نشان میدهد. تصور کنید پدر و مادری پیشبینی خود را از پیش بر روی کاغذی بنویسند و بعد درستی آن تایید شود. هیچ کسی به این اعتقاد ندارد که پیشبینی پدر و مادر بر انتخاب فرزندان تاثیر گذاشته است. برای اینکه پیشگویی پدر و مادر درست از آب در آید ابتدا والدین باید فرزند خود را به خوبی بشناسند. به گونهای مثل این میماند که والدین ذهن فرزندان خود را میخوانند و از افکار آنها آگاهند. اگر پدر و مادری به خوبی با فرزند خود آشنا باشد به خوبی نیز میتواند درباره آنها پیشگویی کند. پیشدانی خدا نیز همینطور است.

زمان برای ما انسانها تنها به سمت جلو حرکت میکند. اما خدا محدود به زمان نیست اشعیا ۳۸: ۸ را بخوانید. این ممکن است توضیح خوبی باشد برای این سوال که چطور خدا تا این اندازه دقیق همه چیز را از پیش میداند و گویی همه چیز را از قبل دیده است.

با علم بر همه اینها میتوانیم بگوییم که خدا همه چیز را به درستی درباره آینده میداند. اما این به این معنا نیست که حق انتخاب و اختیار از ما گرفته شده است. بلکه به این معناست که او ما را به خوبی میشناسد و میتواند از این موضوع به نفع تحقق اهداف خود استفاده کند. پطرس با وجود اینکه میدانست خدا از همه چیز و حتی از مرگ عیسی از پیش آگاه بود باز هم یهودیان را به خاطر مرگ عیسی سرزنش کرد. او به آنها گفت: «ای قوم اسرائیل، این را بشنوید: چنانکه خود آگاهید، عیسای ناصری مردی بود که خدا با معجزات و عجایب و آیاتی که به دست او در میان شما ظاهر ساخت، بر حقانیتش گواهی داد» اعمال رسولان ۲: ۲۲. پیشدانی و تدبیر خدا موجب نشد که یهودیان تغییر کرده و کار درست را انجام دهند و این تقصیر خدا نبود. بلکه انتخاب یهودیان بود که او را برای مصلوب شدن به دست دشمن تسلیم کنند.